Παρά το γεγονός ότι οι στατιστικές των τελευταίων δέκα χρόνων κάνουν λόγο για 1 στους 3 γάμους να καταλήγει σε διαζύγιο, η άποψη ότι «μένουμε μαζί για χάρη των παιδιών» εξακολουθεί να προβληματίζει αρκετά ζευγάρια που επιθυμούν να χωρίσουν, με κάποια τελικά να την ακολουθούν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε όλες τις φάσεις της ζωής του παιδιού το διαζύγιο είναι μια δύσκολη εμπειρία. Παρόλα αυτά, αυτό που φαίνεται να ισχύει είναι ότι ο πραγματικά επιβαρυντικός παράγοντας για τα παιδιά σε ένα διαζύγιο είναι η εχθρότητα που συχνά αναπτύσσεται μεταξύ δύο συζύγων που οδεύουν προς τα εκεί και που δυστυχώς συνήθως συνεχίζεται και μετά από αυτό, καλλιεργώντας ένα κλίμα ανασφάλειας και έντασης.
Τα παιδιά σε κάθε ηλικία αντιλαμβάνονται τη μη λεκτική επικοινωνία και το αρνητικό συναισθηματικό κλίμα που επικρατεί σε ένα σπίτι, ακόμα και αν οι γονείς δεν τσακώνονται ούτε φέρονται άσχημα ο ένας στον άλλον μπροστά τους. Η διαφορά είναι ότι ένα παιδί στα πρώτα αναπτυξιακά στάδια δε μπορεί να εκφράσει τι αισθάνεται με λόγια και είναι πιθανό να εκδηλώνει δύσκολες συμπεριφορές εξαιτίας της πίεσης και του φόβου που νιώθει. Τα παιδιά πάντα καταλαβαίνουν τι συμβαίνει κι αισθάνονται τις δυσκολίες, την απάθεια και την αδιαφορία, καθώς και το ποιος γονιός υποφέρει από τη δυσάρεστη κατάσταση. Έτσι, η εκδήλωση συμπεριφορών επιθετικότητας, δυσκολίας να πειθαρχήσουν, αλλαγές στο φαγητό, στον ύπνο και στο παιχνίδι, παλινδρόμηση σε συμπεριφορές προηγούμενων σταδίων ή προσκόλληση σε κάποιον ενήλικα μπορεί να είναι εκδηλώσεις του άγχους που νιώθουν εξαιτίας της αρνητικής οικογενειακής κατάστασης.
Εξετάζοντας σε βάθος την παραμονή σε έναν γάμο που η αγάπη και η επιθυμία για κοινή συμπόρευση έχουν τελειώσει, ενώ δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των συζύγων και αρκετές φορές έχουν χαθεί ο σεβασμός και η εκτίμηση ή υπάρχουν ακόμα και κακοποιητικές συμπεριφορές, χρειάζεται να δούμε ποιο είναι το νόημα που πραγματικά φέρει μια τέτοια απόφαση και το μήνυμα που υποδηλώνει. Μένοντας σε έναν γάμο που έχει τελειώσει, ο γονιός αποφασίζει ότι δεν έχει δικαίωμα στην υγιή επικοινωνία, στον σεβασμό και στην ισότιμη επαφή μέσα στη σχέση, στην συναισθηματική κάλυψη, στην υγιή σεξουαλική ζωή και τελικά στην ίδια την ευτυχία του.
Επιπλέον, η φράση μπορεί να μετατοπίζει την ευθύνη της απόφασης από τον εαυτό στο παιδί , ενώ αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι η επιθυμία των γονιών να μη χωρίσουν ή η δυσκολία να αποδεχτούν ότι τα παιδιά τους θα μεγαλώσουν διαφορετικά από την παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια, θεωρώντας ότι αυτό θα είναι κάτι αρνητικό. Η απόφαση αυτή καταλήγει στην αυτό- θυματοποίηση του γονιού και στην συναισθηματική εξάρτηση του παιδιού εξαιτίας των ενοχών του. Το «δε χωρίσαμε για εσάς» μπορεί να μεταφραστεί σαν «εγώ φταίω που οι γονείς μου έμειναν σε έναν δυστυχισμένο γάμο» και να κουβαλήσει μεγάλη ενοχή σε ένα παιδί, ενώ το «περιμέναμε να μεγαλώσετε και να χωρίσουμε» δείχνει μια σχέση υποκρισίας και μη ειλικρίνειας που μπερδεύει τα παιδιά και κλονίζει την εμπιστοσύνη τους στην οικογένεια.
Από την άλλη πλευρά, σε καμία περίπτωση όταν υπάρχουν προβλήματα σε ένα γάμο, δε σημαίνει ότι αυτόματα η μοναδική λύση είναι το διαζύγιο. Πολλά θέματα που αντιμετωπίζουν οι σύζυγοι και τους οδηγούν σε ρήξη μπορούν να επιλυθούν αποτελεσματικά αν δουλευτούν. Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία ζεύγους μπορούν να οδηγήσουν τους συντρόφους στον εντοπισμό των προβλημάτων, στη διαχείριση τους με αποτελεσματικούς τρόπους, στη βελτίωση της επικοινωνίας και στον δρόμο προς μια ευτυχισμένη συμπόρευση. Επιπλέον, αν, παρόλα αυτά, οι σύζυγοι αποφασίσουν ότι ο γάμος τους έχει τελειώσει, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στη μετάβαση σε μια ομαλή χωριστή ζωή και στην καλύτερη προσαρμογή των παιδιών στη νέα πραγματικότητα.
Η ανακοίνωση του διαζυγίου καθώς και οι αλλαγές που αυτό συνεπάγεται στην οικογένεια προσεγγίζονται διαφορετικά, ανάλογα το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού και με γνώμονα πάντα την εξασφάλιση των συνθηκών και των προϋποθέσεων για μια καλή προσαρμογή. Είναι επιβεβλημένο να υπάρχει μια ανοιχτή συζήτηση με ειλικρίνεια και κατάλληλο λεξιλόγιο προσαρμοσμένο στην ηλικία που βρίσκεται το παιδί, χωρίς να χρειάζεται να γίνονται γνωστές υπερβολικές λεπτομέρειες που αφορούν την προσωπική ζωή των γονιών.
Στις μικρότερες ηλικίες είναι σημαντικό να απενοχοποιούνται τα παιδιά από την αλλαγή που συμβαίνει στην οικογένεια και να υπάρχει ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας, ώστε το παιδί να μπορεί να εκφράσει συναισθήματα, σκέψεις και απορίες που μπορεί να έχει.
Ας μην ξεχνάμε ότι για ένα παιδί οι γονείς είναι πάντα γονείς του, άσχετα από τη μεταξύ τους σχέση και η επιθυμία του να τους βλέπει ευτυχισμένους στο βάθος υπερτερεί των υπόλοιπων αναγκών. Το παράδειγμα της προσωπικής ευτυχίας με την έννοια της ζωής με νόημα, ελευθερία, αγάπη και σεβασμό είναι το σπουδαιότερο μάθημα που μπορεί να δώσει ένας γονιός στο παιδί του μέσω των επιλογών του και της πορείας του.
(άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό about)
marianipapanikolaou 